Месяц: Апрель 2021

1038.Արտահայտիր նշված միավորներով

ա)3/5 սմ=6 մմ

1սմ=10մմ

10:5=2

2×3=6

7/20դմ=35մմ

1դմ=100մմ

100:20=5

5×7=35

5/20մ=250մմ

1մ=1000մմ

1000:20=50

50×5=250

բ)3/50կգ=60գ

1կգ=1000գ

1000:50=20

20×3=60

4/5տ=8ց

1տ=10ց

10:5=2

2×4=8

7/100ց=10000գ

100ց=1000000գ

1000000:100=10000

գ)5/20ր=240վ

1ր=60վ

60:5=12

12×20=240

3/30ժ=6ր

1ժ=60ր

60:30=2

2×3=6

4/3օր=24ժ

1օր=24ժ

24:3=8

8×3=24

1039Կատարիր գործողությունը

ա)77կմ-35մ=77000-35=76965

42դմ 2սմ-7սմ=12սմ-7սմ=5

բ)15կգ-670գ=15000-670=14330

22տ 210կգ-240կգ=1210-240=970

գ)18օր-8ժ=18×24=432-8=424

18ժ 20ր-35ր=44-35=9

1023(բ).Հաշվիր արտահայտության արժեքը

225x(11664:324)=8100

11664:324=36

36×225=8100

5250-(4225:25+2796:3)=4149

4225:25=169

2796:3=932

169+932=1101

5250-1101=4149

105x(426:3)-(3234:231-14)=0

426:3=142

3234:231=14

14-14=0

0x105=0

1024(ա).Հաշվիր արտահայտության արժեքը,եթե a=555:

a :(48×25-1185)x100-3700= 304 6(մն)

48×25=1200

1200-1185=115

155×100=15500

155000-3700=152300

152300:a=304 6(մն)

а : (а-444)x324= 5184

a-444=56

a:56=10մն6

10+6=16

16×324=5184

բ.19034-(a-4605:15)x62=13144

4605:15=36

a-36=519

519×62=32178

32178-19034=13144

a-a:5:3=

555:5=111

111:3=37

555-37=518

Солнце  и Луна долго спорили. Солнце сказало, что листья на деревьях зелёные.

— Нет, — сказала Луна, — они серебряные. Люди на Земле всё время спят. А Солнце ответило: «Нет, люди на Земле всё время двигаются».

— Но тогда почему на Земле всегда тихо? — спросила Луна.

— Кто тебе это сказал? — удивилось Солнце. — На Земле всегда шумно. Они продолжали спорить.

— Я не могу понять, почему ты видишь зелёные листья, а я серебряные, — сказала Луна. Этот разговор услышал Ветер.

— О чём вы спорите? Я вижу Землю и днём и ночью. Днём, когда светит Солнце, люди работают и на Земле шумно. А ночью, когда светит Луна, на Земле тихо и люди спят.

Луна захотела посмотреть, что делают люди на Земле днём. Она решила появляться раньше, когда на небе ещё светит Солнце. Теперь она знает, какая Земля днём. А вот Солнце не может увидеть Землю ночью. Когда появляется Солнце, начинается день.

Вопросы к тексту:

1. Почему Солнце сказало, что листья на деревьях зелёные?

Солнце сказало так потому-что днём листья зелёные.

• Почему Луна сказала, что листья серебряные?

Луна сказала так потому-что ночью под лунном светом листья серебряные

3. Почему Луна сказала, что на Земле всегда тихо?

4. Почему Солнце не согласилось с Луной и сказало, что на Земле всегда шумно?

Солнце сказало так потому-что днём  люди работают и на Земле шумно.

5. Кто услышал спор Солнца и Луны?

Их спор услышал ветер.

1. Կենդանիների միջև ի՞նչ տարբերություններ կան: Բերեք օրինակներ:

կեդանիները ապրում են ցամաքում ջրում օդում․

Օդում ապրող կենդանիները ջրային կենդանիներից տարբերվում են։ Օդում ապրող կենդանիները կարողանում են թռչել իսկ ջրային կենդանիները չեն կարոող թռչել։

1. Ինչո՞վ է պայմանավորված կենդանիների բազմազանությունը:

ապրելակերպով

1. Ի՞նչ է ֆաունան:

Ֆաունան նշանակում է կենդանիների աշխարհ․

1. Գիտե՞ք, թե որ կենդանիներն են տալիս ձու, բուրդ, կաթ, միս:

կաթ միս-կով, բուրդ միս-գառ,ձու- հավ, կաշի-կոկորդիլոս։

1. Կենդանիների միջև ի՞նչ տարբերություններ կան: Բերեք օրինակներ:

կեդանիները ապրում են ցամաքում ջրում օդում․

Օդում ապրող կենդանիները ջրային կենդանիներից տարբերվում են։ Օդում ապրող կենդանիները կարողանում են թռչել իսկ ջրային կենդանիները չեն կարոող թռչել։

1. Ինչո՞վ է պայմանավորված կենդանիների բազմազանությունը:

ապրելակերպով

1. Ի՞նչ է ֆաունան:

Ֆաունան նշանակում է կենդանիների աշխարհ․

1. Գիտե՞ք, թե որ կենդանիներն են տալիս ձու, բուրդ, կաթ, միս:

կաթ միս-կով, բուրդ միս-գառ,ձու- հավ, կաշի-կոկորդիլոս։

972.Տրված կոտորակներից որո՞նք են կանոնավոր և որո՞նք անկանոն։

Կանոնավոր           Անկանոն

6/7                             8/7

12/17                         3/3

4/5                           6/6

17/18                       4/1

973(բ)Լրացրու աղյուսակը

Մասը Թիվը	1 — 3	2 — 6	4 — 12
24	24:3=8 8×1=8	24;6=4 4×2=8	24;12=2 2×4=8
48	48:3=16 16×1=16	48:6=8 8×2=16	48;12=4 4×4=16

Витя потерял завтрак. На большой перемене все ребята завтракали, а Витя стоял в сторонке.

– Почему ты нe ешь? – спросил его Коля.

– Завтрак потерял…

– Плохо, – сказал Коля, откусывая большой кусок белого хлеба. – До обеда далеко ещё!

– А ты где его потерял? – спросил Коля.

– Не знаю… – тихо сказал Витя и отвернулся.

– Ты, наверно, в кармане нёс, а надо в сумку класть, – сказал Коля.

А Володя ничего не спросил. Он подошёл к Вите, разломил пополам кусок хлеба с маслом и протянул товарищу:

– Бери, ешь.

Եթե հարցնենք՝ ո՞րն է ամենաթունավոր սունկը, շատերը կպատասխանեն՝ ճանճասպանը: Սակայն ճանճասպանը մի շարք թունավոր սնկերի ցեղի հավաքական անվանումն է: Այդ ցեղում և, առհասարակ, աշխարհում ամենաթունավոր սունկը համարվում է դժգույն գարշասունկը:

Այս մահացու թունավոր սունկը տարածված է ինչպես Ասիայում, այնպես էլ Եվրոպայում, որտեղ հանդիպում է հուլիսից հոկտեմբերն ընկած ժամանակահատվածում: Անփորձ սունկ հավաքողները հաճախ այն շփոթում են ուտելի սնկի, դառնամատիտեղի և շամպինիոնի հետ: Սակայն այն շատ հեշտությամբ մնացած սնկերից կարելի է տարբերել իր ձիթապտղագույն գլխիկի գույնով, ոտիկի սպիտակ օղակով և պատյանի առկայությամբ:

Դժգույն գարշասունկն իր բաղադրության մեջ ունի վտանգավոր տոքսիններ՝ բիոլոգիական ծագման թույներ, որոնցից են ամատոքսինները, ֆալոտոքսիններն ու ամանինը: Թունավոր է ոչ միայն պտղամիսը, այլև սպորներն ու իմպլիանան՝ սնկի՝  գետնի տակ գտնվող մարմինը: Լուրջ թունավորման համար բավական է ուտել սնկի մեկ երրորդը: 1 կգ կշռի համար մահացու թունավոր է համարվում հում սնկի 1 գրամը կամ ամատոքսինի 0.1 միլիգրամը: Այսինքն՝ 7 գ ամատոքսինը բավարար է 70 կգ կշռող մարդուն սպանելու համար: Ջերմամշակումից, սառեցումից հետո անգամ սնկի թունավոր հատկությունները պահպանվում են:

956.Հայկ իր ունեցած դրամի 4/5 մասն օգտագործեց ձմերուկ գնելու, իսկ 3/5 մասը սեխ գնելու համար։Այդ գնումներից հետո որքա՞ն դրամ մնաց Հայկի մոտ, եթե նա ուներ 1000 դրամ։

Լուծում

Անհնար է

Բ)Աննան իր ունեցած գումարի 4 /7

մասն օգտագործեց ժապավեն գնելու համար, իսկ 5/7 մասը ուլունքներ գնելու համար։Որքա՞ն դրամ մնաց Աննայի մոտ այդ գնումներից հետո, եթե նա ուներ 1400 դրամ։

Անհնար է

957

Արան իր ունեցած դրամի 3/5 մասը ծախսեց գրքերի գնելու համար, իսկ 1/5 մասը տետր գնելու համար։ Որքան դրամ մնաց Արայի մոտ այդ գնումներից հետո, եթե նա ուներ 1000դր։

Լուծում

1000։5=200

200×4=800

Պատ․՝ 800դր։

958

Վարորդը ձմերուկի 3/5 մասը  դատարկեց առաջին  խանութում, իսկ մնացած 2500 կգ-ը  երկրորդ խանութում։ Վարորդը որքան ձմերուկ դատարկեց առաջին խանութում։

Լուծում

2500 ։ 2 = 1250

1250×3= 3750

Պատ․՝ 3750։  

Եղեգնուհին լսեց պառավի խոսքերը, տեսավ, որ գոհ է, սկսեց հազալ և կամաց-կամաց դուրս եկավ մութ անկյունից։ Պառավը որ տեսավ Եղեգնուհուն՝ մնաց հիացած։ Աղջիկը փաթաթվեց պառավին, համբուրեց նրա կուրծքից և ասաց.

― Դու ինձ մայր, ես քեզ աղջիկ…

― Շատ ուրախ կլինիմ,― ասաց պառավը,― բայց դու այնքան գեղեցիկ ես, որ կարծես հողեղեն չլինիս, երեսիցդ լույս է թափվում․ քանի որ դու կլինիս, էլ մեր տանը հարկավոր չի լինիլ ո՛չ ճրագ և ո՛չ կրակ։

Այս ասաց պառավը և սկսեց համբուրել աղջկանը, ինչպես մի սրբուհու, և հարցրեց, թե՝ ո՞վ է նա։

― Իմ ով լինելը մի՛ հարցնիր․ ժամանակ կգա՝ կիմանաս, իսկ մինչև այն ժամանակը ոչ ոքի մի էլ ասիլ, որ ինձ նման մի աղջիկ ունիս․ իմ երեսը ոչով չպիտի տեսնի, բացի քեզանից։ Դու կշարունակես քո պարապմունքը, ես տանը կմնամ, ինձ համար կար ու գործ կբերես, ես կանեմ։

Եղեգնուհու հրաշալի կար ու գործի համբավը հասավ մինչև թագավորի ապարանքը։ Թագավորի որդին կանչեց պառավին և զանազան կար ու գործի պատվերներ տվավ նրան։ Պառավը շուտով հասցրեց այդ ամենը, տղան նայեց, մնաց զարմացած, կարծես ձեռք ու ասեղ չէր դիպած։

― Այ պառավ,― ասաց թագավորի որդին,― ո՞վ է կարել այս, պետք է ինձ ուղիղն ասես։

Պառավը չկարողացավ թաքցնել և ասաց, թե՝ այսպես ու այսպես մի աղջիկ ունիմ, նա՛ է անում այս ամենը։ Թագավորի որդին ասաց.

― Ես պիտի տեսնեմ նրան։

Պառավն ասաց.

― Շատ լավ, բայց թույլ տուր՝ առաջ իրանից հրաման առնեմ, թող իր կամքովը լինի։

Տղան ասաց.

― Շատ լավ, բայց չուշացնես։

Պառավն ասաց աղջկանը, որ թագավորի որդին ուզում է նրա տեսությունը։ Աղջիկն ասաց.

― Շատ լավ. կասես իրան, որ մենակ չգա, այլ թող հետը բերե իր հորն ու մորը և իր նորահարսին։ Դու ճաշի հրավիրիր նրանց, մի՛ վախենար․ ես ամեն պատրաստություն կտեսնեմ, նրանց քաղցած չենք թողնիլ։

Պառավը հայտնեց թագավորի որդուն, և նա էլ, ինչպես ասել էր աղջիկը, վեր առավ հորն ու մորը և հարսնացվին ու գնաց պառավին հյուր։

Եղեգնուհին դռան մոտ դիմավորեց նրանց և թագավորավայել ձևերով ու պատվով ներս հրավիրեց հյուրերին։ Ամենքը մնացին հիացած։ Ի՜նչ գեղեցկություն, ի՜նչ շարժմունք, ի՜նչ խոսք ու զրույց։Եղեգնուհու հասակը իսկ և իսկ եղեգնի նման ճկուն ու ճոճուն, երբ խոսում էր՝ կարծես բերանից մարգարիտ էր թափվում, երբ ժպտում էր՝ երեսին վարդ-մանիշակ էր փռվում։ Թագավորն իսկույն ճանաչեց, որ իր տեսած աղջիկը սա՛ էր, բայց ձայն չհանեց. թագավորի որդին էլ թեպետ չէր տեսել, բայց սրտով իմացավ, որ սա՛ պիտի լինի իր հարսնացուն․ իսկ բոշա աղջիկը ամենից շուտ ճանաչեց և ավելի ևս սև սևացավ։ Տուն մտան թե չէ՝ սկսեց սրտնեղիլ.

― Ա՜խ, այս ո՞ւր բերիք ինձ,― ասաց,― մի՞թե մեզ կվայելե այսպիսի մի խրճիթ մտնել ու այս սատանայի երեսը տեսնել։

Բայց նրա խոսքերին ոչ ոք ուշադրություն չդարձրեց, ամենքի ուշք ու միտքը գրավել էր Եղեգնուհին։ Պառավի ուրախությանն էլ չափ չկար, տեսնելով իր աղջկա արած ազդեցությունը, տեսնելով, որ թագավորն ու թագուհին պատրաստ են իրանք ծառայելու նրան, բոլորովին ջահելացել էր և թև էր առել, թռչում, մերթ թագավորի ականջին էր քչփչում մի բան, մերթ՝ թագուհու։ Պառավն այն էր ասում, որ իր աղջիկը հողեղեն չէ, այլ՝ երկնքից իջած մի չնաշխարհիկ էակ է, որ նրա ձեռքին ամեն ինչ հնարավոր է, և այլ այսպիսի գովություն ու փառաբանություն։ Վերջը թագավորն ասաց.

― Սիրո՛ւն աղջիկ, մենք քեզ հետ խոսելուց չենք կշտանալ, քեզ հետ ապրողի համար տարին մի ժամվան պես կանցնի, լավ կլինի, ուրեմն, որ շուտ ասես մեզ, թե՝ ո՞վ ես, ի՞նչ տեղից ես ընկել այստեղ, ովքե՞ր են քո հայրն ու մայրը և որտե՞ղ են կենում։

Աղջիկն ասաց.

― Ողջ լինի թագավորը, ես իմ մասին ոչինչ չեմ կարող ասել, բայց եթե թույլ կտաք ձեր աղախնին, և ձանձրություն չի լինիլ ձեր մեծությանը՝ ես մի համառոտ հեքիաթ կասեմ։

― Շատ ուրախ կլինինք,― ասաց թագավորը,― ինչ որ ասես, մենք ուրախությամբ կլսենք։

Եղեգնուհին մեջտեղ բերավ մի չոր ճյուղ և տնկեց սուփրի մեջտեղը, մի մորթած ու մաքրած հում կաքավ էլ շամփուրը քաշած՝ բերավ, դրավ սուփրի վրա և ասաց.

― Այն, ինչ որ ես ասելու եմ, եթե ստույգ լինի, թող այս կաքավը անկրակ խորովվի, և այս չոր ճյուղը դալարի։

Ամենքն էլ աչք ու ականջ դառան, որ տեսնեն՝ աղջիկն ի՞նչ պիտի պատմե։ Աղջիկն սկսեց պատմել իր պատմությունը:

Բոշա աղջիկը գլխի ընկավ, որ հիմա իր չարագործությունը պիտի պատմե, սկսեց սրտնեղիլ, տրտնջալ, թե՝ շոգ է, չի կարող նստել, տուն է ուզում գնալ։

― Շատ ես շտապում,― ասաց թագավորը,― հիմա կտանենք քեզ ուր որ հարկավոր է։

Աղջիկը շարունակեց.

Իսկ կաքավը սկսեց խորովել ու չոր ճյուղն էլ կանաչել:
Բոշա աղջիկը տեղից վեր կացավ, էլ չկարաց դիմանալ։

― Դա սատանա է,― ասաց,― և ինչ որ ասում է՝ բոլորն էլ սուտ է. դա ուզում է հիմա իմ տեղը բռնել և հնարում է այդ բանը, դա կախարդ է։

― Լա՛վ,― ասաց թագավորը,― դու կարող ես գնալ տուն։ Նաժիշտնե՛ր, սրան տարեք տուն և լավ պահպանեցեք մինչև մեր գալը։

Եղեգնուհին պատմեց բոլորը, մինչև կաքավը խորովվեց, ու խաղողն էլ հասավ։ Խորովածը կերան և վրան էլ՝ խաղողը։ Եղեգնուհուն տարան պալատը, յոթն օր, յոթը գիշեր հարսանիք արին, իսկ բոշային կապեցին մի ձիու պոչից և, քարեքար տալով, սատկեցրին։ Չարն այնտեղ, բարին այստեղ։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Դեղինով նշված բառերի բացատրությունները գրեք և սովորեք:

Ճրագ֊լույս

Համբավ֊փառք

Չնաշխարիկ֊չքնաղ

Աղաղնին֊ծառա

Սուփրա֊հացի սեղան

2.Կանաչով նշված դարձվածքները բացատրեք:

Երեսիցդ լույս է թափվում֊շատ գեղեցիկ

Ուղիղն ասեց֊ճիշտն ասա

Հրաման առնեմ֊հրամայիր

Ամենքի ուշք ու միտքը գրավել֊որ բոլորը նրանով են զբաղված

Ամենքն էլ աչք ու ականջ դառան֊բոլորը սկսեցին նայել և տեսնել

3. Թագավորի տղան ինչպե՞ս իմացավ Եղեգնուհու տեղը:

Պառավը ասեց Եղեգնուհու տեղը։

Գտեք այն հատվածը, որտեղ թագավորը գլխի է ընկնում, որ իր տեսած աղջիկը Եղեգնուհին է:

Եղեգնուհու հասակը իսկ և իսկ եղեգնի նման ճկուն ու ճոճուն, երբ խոսում էր՝ կարծես բերանից մարգարիտ էր թափվում, երբ ժպտում էր՝ երեսին վարդ-մանիշակ էր փռվում։ Թագավորն իսկույն ճանաչեց, որ իր տեսած աղջիկը սա՛ էր, բայց ձայն չհանեց

Ի՞նչ սովորեցրեց հեքիաթը:

Հեքիաթը սովորեցրեց, որ երբեք պետք չէ ստել, պետք է ճիշտ խոսել, գոհ և շնորակալ լինել։

Ի՞նչ ես կարծում, գուցե պե՞տք չէր բոշային քարեքար տալ ու սպանել:

Բոշային սպանել պետք էր, քանի որ շատ վատ բաներ էր արել և սուտ խոսել։